Potentiële impact van COVID-19 op restwaarden
Welke gevolgen heeft de coronacrisis voor de restwaarden? Olivier Lourdin (Eurotax) maakt een inschatting.

Potentiële impact van COVID-19 op restwaarden
Sinds half maart heeft de coronapandemie in de meeste landen een stevige greep op het sociale en economische leven. De situatie is nauwelijks te vergelijken met welke crisis dan ook uit het verleden: de directe autoverkoop in showrooms is door regelgeving tot stilstand gekomen en kan alleen nog overschakelen naar het online kanaal. Omdat de registratiekantoren echter slechts in uitzonderlijke gevallen registraties uitvoeren, is de markt tijdelijk vrijwel gesloten. Dit zal veranderen met de geleidelijke opening van de detailhandel vanaf dinsdag na Pasen – maar het is nog niet duidelijk of de opening kan worden gehandhaafd en hoe de verkoopsituatie en klantfrequentie zullen veranderen als gevolg van social distancing-maatregelen.
Uiteraard treft de crisis niet alleen de auto-industrie; de maatregelen om het coronavirus in te dammen leiden al tot een ineenstorting van de vraag in verschillende sectoren van de economie, vooral in de toeristische sector. Hoe duurzaam de vraagdaling als gevolg van de pandemie op de automarkt zal zijn, valt op dit moment alleen maar te raden. Dit zal grotendeels afhangen van de stabiliteit van de koopkracht en het consumentenvertrouwen in de komende maanden. Als de werkloosheid op de lange termijn op een hoog niveau blijft en steeds meer bedrijven te maken krijgen met werktijdverkorting, zal investeren in een nieuwe auto voor de meeste consumenten en bedrijven waarschijnlijk geen topprioriteit zijn.
De ervaringen met de financiële crisis van 2008/2009 – die slechts gedeeltelijk vergelijkbaar zijn met de huidige situatie – hebben geleerd dat het herstel van de vraag aanzienlijk langer kan duren dan aanvankelijk werd aangenomen. Dit was ook terug te zien in de toenmalige ontwikkeling van de restwaarden van auto’s: het waardeverlies van 3 jaar oude gebruikte auto’s was in de meeste voertuigsegmenten in de eerste 6 tot 9 maanden na het ongeval aanzienlijk lager dan in de daaropvolgende 2 jaar. Op de korte termijn daalden de waarden met gemiddeld -1,3%, maar op de middellange termijn bedroeg het waardeverlies zo'n -6%.
De invloeden op de restwaarde
Om mogelijke scenario's van de huidige restwaardecrisis te schetsen, is het de moeite waard om te kijken naar de belangrijkste factoren die de restwaarde van een voertuig aanzienlijk beïnvloeden: onder andere de aanbodhoeveelheden, de vraagsituatie en niet in de laatste plaats de daadwerkelijk aangerekende nieuwprijs, rekening houdend met kortingen, spelen een belangrijke rol. Vooral kortingen hebben een directe impact op de restwaarde, omdat het toegekende verschil op de catalogusprijs later op de gebruikte markt nauwelijks kan worden goedgemaakt. Ook de strategie van de fabrikant ten aanzien van kortetermijnregistraties en verhuurvolumes heeft directe invloed op het verwachte aanbodvolume op de occasionmarkt en daarmee op de prijs en restwaarde.
Eerst over de aanbodhoeveelheden: Zolang het aanbod voldoet aan de vraag, kan de restwaarde hoog gehouden worden. Als er tijdens de ontwikkeling van het assortiment – al is het maar gefaseerd – een overaanbod aan voertuigen ontstaat, lijdt de restwaarde en kan dit onder bepaalde omstandigheden ook duurzaam zijn. Bijna alle fabrikanten in de EU hebben de afgelopen weken de productie tijdelijk stopgezet, wat zich dit jaar zal vertalen in dalende volumes nieuwe auto's en dus ook de komende jaren zal resulteren in lagere volumes jonge gebruikte auto's.
Lage vraag en korting strijden als het zwaard van Damocles
Aan de vraagzijde was er al sprake van een zwak jaar zonder de impact van Corona: de registraties van nieuwe auto's van januari tot februari daalden met 10,0% vergeleken met dezelfde periode vorig jaar. De vraag zal de komende maanden waarschijnlijk verder instorten, zowel van particuliere als van commerciële klanten, als gevolg van de huidige onzekere situatie. Als fabrikanten en dealers op deze terugval in de vraag reageren met hoge kortingen, zal dit de restwaarde van jonge gebruikte auto’s op de middellange termijn sterk onder druk zetten.
Daarentegen was de trend voor meldingen van gebruikte voertuigen tot februari nog steeds positief, met een stijging van 1,9% vergeleken met dezelfde periode vorig jaar. Er kan echter ook worden aangenomen dat de vraag zal afnemen in tijden van onzekere economische omstandigheden. Bovendien kunnen sommige dealers om liquiditeitsredenen gedwongen zijn de gebruikte auto's die momenteel op de markt zijn, snel tegen ongewoon hoge kortingen te verkopen. Dat zou op korte termijn gevolgen hebben voor de restwaarden.
De scenario's voor de uitweg uit de crisis
Eurotax heeft vijf mogelijke economische herstelscenario’s onderzocht op hun waarschijnlijkheid:
De twee beste scenario’s gaan uit van een korte maar ernstige inzinking en een min of meer snel herstel van de markt – dat wil zeggen een V-vormig verloop van de crisis. Het middelste scenario gaat uit van een langzaam herstel naar het niveau van vóór de crisis. In dit geval is de curve U-vormig, waarbij de lengte van de trog sterk zal afhangen van de verdere ontwikkeling van het aantal besmettingen en de daarmee samenhangende economische schade. De twee worstcasescenario's gaan uit van een langdurige recessie, met negatieve gevolgen op lange termijn voor de algemene economische situatie en de vraag.
Op basis van de huidige marktsituatie is de waarschijnlijkheid van de volgende twee scenario’s vergelijkbaar: ‘langzaam, U-vormig herstel’ en ‘matig snel, V-vormig herstel’. “We kunnen momenteel een langzaam of redelijk snel herstel verwachten”, zegt Robert Madas, Valuation Insights Manager bij Eurotax Austria. “De plotselinge daling zal naar verwachting niet worden gevolgd door een zeer steil herstel, maar eerder door een redelijk snelle of langzame heropleving van de markt.”
“De interactie tussen extra kortingen en vraag zal cruciaal zijn voor de ontwikkeling van de restwaarde”, vervolgt Robert Madas. “Als er vanwege de crisis voor langere tijd ongebruikelijk hoge kortingen worden verleend, vooral op de markt voor nieuwe auto’s, dan verwachten we dit jaar een gematigd waardeverlies van zo’n min 1% tot 2%”, vervolgt Robert Madas. “Op de middellange termijn kan echter een sterkere aanpassing van de restwaarden van zo’n 3% tot 4% worden verwacht.” Bij hoge kortingen op de markt voor gebruikte auto's op de korte termijn zou dit jaar een groter waardeverlies worden verwacht, al zouden de waarden op de middellange termijn stabieler moeten zijn, op voorwaarde dat de kortingen op de markt voor nieuwe auto's binnen de perken blijven.
Het is momenteel echter nog te vroeg om een definitieve voorspelling te doen over de gevolgen van Covid-19 op de middellange termijn voor de economie en vervolgens voor de markten voor gebruikte auto’s. De eerste positieve signalen zijn momenteel elke dag te zien in de vorm van nieuwe besmettingen. De hoge economische kosten die voortvloeien uit de maatregelen die nodig zijn om de pandemie in te dammen, zijn echter ook duidelijk merkbaar. De komende weken zullen daarom cruciaal zijn voor een verdere analyse van de marktsituatie en voor het aanpassen van de scenario's om de toekomstige ontwikkelingen op de markt voor gebruikte auto's in te schatten.