Supply Chain Act: Nieuwe due diligence-verplichtingen voor bedrijven
De Supply Chain Due Diligence Act, kortweg Supply Chain Act, verplicht bedrijven tot zorgvuldigheid op het gebied van mensenrechten en milieunormen.

Supply Chain Act: Nieuwe due diligence-verplichtingen voor bedrijven
Het was 24 april 2013 in Bangladesh. Zoals elke dag werken duizenden mensen in de textielproductie voor giganten als Benetton, Kik en Walmart in het fabrieksgebouw genaamd Rana Plaza. Veel meer dan acht uur per dag voor een loon dat net genoeg is om te overleven. De afgelopen dagen was kritieke structurele schade ontdekt. Hoe dan ook: de (grotendeels vrouwelijke) beroepsbevolking moet noodgedwongen blijven werken. Plotseling stort het gebouw in. 1.100 mensen worden gedood en nog eens 2.000 gewond.
Op 11 juni 2021, ruim acht jaar later, heeft de Duitse Bondsdag – niet in de laatste plaats als reactie op Rana Plaza – een wet aangenomen over due diligence door bedrijven in toeleveringsketens (Supply Chain Due Diligence Act, LkSG), die bedoeld is om de herhaling van dergelijke rampen en onmenselijk werk wereldwijd te voorkomen. Dit heeft verstrekkende gevolgen voor de economie.
Door de wet, die vaak alleen maar de Supply Chain Act wordt genoemd, zijn Duitse bedrijven (die hun hoofdkantoor of zelfs maar een filiaal in Duitsland hebben) met meer dan 3.000 werknemers vanaf 1 januari 2023 verplicht om de naleving van bepaalde normen met betrekking tot mensenrechten en milieuregels in hun toeleveringsketens te garanderen. Vanaf 1 januari 2024 is de wet van toepassing vanaf een drempel van 1.000 werknemers.
Wat de Supply Chain Act vereist
Maar wat regelt de wet op de zorgvuldigheidseisen in relatie tot de toeleveringsketen precies? Internationale afspraken in het kader van de VN vereisen nu al dat bepaalde minimumnormen worden nageleefd, zoals het verbod op kinderarbeid of slavernij. Omdat deze echter niet het gewenste succes hadden, werd de Duitse federale regering gedwongen in actie te komen. Het verplicht grotere bedrijven nu bij wet om niet alleen zelf deze normen op het gebied van mensenrechten en milieuregels na te leven, maar ook om hun leveranciers te beïnvloeden, zodat zij ook aan hun due diligence-verplichtingen voldoen. Dit omvat ook het waarborgen van de naleving van de lokale arbeidswetgeving.
Dit is wat er moet gebeuren in het kader van due diligence
Uiteindelijk moet er sprake zijn van passende zorg in de gehele keten, vandaar de volledige wettelijke naam: Wet Supply Chain Due Diligence. Om deze reden zijn bedrijven verplicht contractuele garanties te verkrijgen van leveranciers. Er moeten opleiding, bijscholing en controlemaatregelen worden ingevoerd. Het is belangrijk om documentatie, rapportage, preventie en organisatorische maatregelen op te zetten, evenals een onafhankelijke klachtenprocedure (een soort “klokkenluidershotline”).
Als het bedrijf zich nu bewust wordt van overtredingen, moet het preventieve maatregelen tegen de dader treffen en een concept voor preventie, beëindiging of minimalisering creëren en implementeren. Dit kan soms complex en kostbaar zijn. Een overtreding van de wettelijke regels kan het betrokken bedrijf duur komen te staan: boetes kunnen oplopen tot twee procent van de gemiddelde jaaromzet van het bedrijf. Om nog maar te zwijgen van de reputatieschade die zou voortvloeien uit dergelijke schendingen en mogelijke civielrechtelijke claims. Daarnaast geldt er een verbod op deelname aan openbare aanbestedingen.
Verplichtingen ook voor Oostenrijkers
De nieuwe wet – ook al is deze door de federale overheid in Duitsland geïnitieerd en daar door de Bondsdag aangenomen – heeft ook gevolgen voor bedrijven in Oostenrijk. De bedrijven die leverancier zijn van de getroffen Duitse bedrijven en dus een zakelijke relatie met hen hebben, zullen zelf veel te doen hebben - omdat deze Duitse bedrijven zullen proberen hun verplichtingen op grond van de Supply Chain Act door te geven aan hun directe leveranciers, voor zover dit gevolgen heeft voor de verdere supply chain. En deze op hun beurt aan hun leveranciers enzovoort.
"In Duitsland zijn er zo'n 600 bedrijven met meer dan 3.000 werknemers en ruim 3.000 die meer dan 1.000 werknemers in dienst hebben", legt Roland Falder, partner bij Emplawyers in München uit: "Ze hebben echter wederom een groot aantal leveranciers. Het risico om deel uit te maken van de toeleveringsketen van een getroffen bedrijf is dus niet zo klein, zelfs als je eigen klant maar een paar werknemers heeft."
Maar wat is precies een “supply chain”? Hieronder vallen alle stappen in binnen- en buitenland die nodig zijn om de producten te vervaardigen en/of de diensten van het betreffende bedrijf te verlenen. Dit geldt voor grondstoffen of onderdelen van een product, diensten die nodig zijn voor de productie, maar ook die alleen indirect noodzakelijk zijn, zoals verzekeringen, logistieke of adviesdiensten (bijvoorbeeld belastingadvies of juridisch advies).
In dit opzicht is de supply chain meer een omgekeerde ‘aanbodboom’ met veel vertakkingen. En ze moeten eerst geïdentificeerd worden. En ze blijven niet constant omdat de leveranciers zo nu en dan wisselen.
Leveranciers moeten nu actie ondernemen
Wat moeten Oostenrijkse leveranciers die deel uitmaken van de toeleveringsketen van een Duits bedrijf nu doen? “Nou, dat hangt tot op zekere hoogte af van welke verplichtingen je klant je oplegt. Maar je kunt ervan uitgaan dat dit hele omvangrijke verplichtingen zullen zijn”, zegt Dominik Leiter, advocaat en partner bij Weisenheimer Legal in Wenen.
Om aan de verplichtingen van hun klanten te voldoen, moet een proces worden uitgevoerd waarin hun eigen supply chain wordt geanalyseerd. Interne verantwoordelijkheden moeten worden bepaald, processen en richtlijnen moeten worden geïmplementeerd en werknemers moeten worden opgeleid om de controle op en reactie op geïdentificeerde schendingen van de naleving te garanderen.
Maar wat gebeurt er als u een overtreding van deze normen waarvan u op de hoogte bent, niet kunt verhelpen, bijvoorbeeld omdat de onder-onder-onderleverancier in het Verre Oosten niet meewerkt? Dan zult u waarschijnlijk de leveringsrelatie moeten beëindigen voordat het Duitse bedrijf hetzelfde doet met de zakelijke relatie met u. Weisenheimer Legal adviseert bedrijven om het probleem snel en proactief aan te pakken. Je zou dit kunnen gebruiken in marketing.
Overigens is er op EU-niveau al een Europese supply chain-richtlijn in de maak. Volgens deskundigen is het nog niet in te schatten wanneer de Europese Unie dit daadwerkelijk gaat implementeren, maar vroeg of laat zal dat waarschijnlijk wel gebeuren. Dit is een van de redenen waarom het voor bedrijven de moeite waard is om nu actie te ondernemen en het Supply Chain Act-initiatief aan te pakken. Dominik Leiter presenteert hiervoor nog meer argumenten: “Je kunt zonder veel extra moeite belangrijke dingen over je eigen leveranciers te weten komen en een concurrentievoordeel behalen ten opzichte van andere aanbieders.”
Op Europees niveau is er al een richtlijn voor de toeleveringsketen in de maak, die ook van bedrijven in Oostenrijk zal eisen dat zij zorg dragen voor de grondrechten en milieunormen in hun toeleveringsketen. Het is nog niet bekend wanneer deze richtlijn geïmplementeerd zal moeten worden.
Supply Chain Act: goedkeuring door Oostenrijk
Er is begrip voor dergelijke wetten in de politiek. Gerald Loacker, milieu- en economisch woordvoerder van Neos, zei op vraag van KFZ Wirtschaft: "Ook al moeten beperkingen op de wereldeconomie altijd zeer zorgvuldig worden afgewogen, regelgeving die sociale en ecologische dumping voorkomt, moet worden verwelkomd." Uiteraard voegt hij daar het volgende voorbehoud aan toe: “Zolang dergelijke regelgeving niet excessief is en ondernemers verantwoordelijk maakt voor zaken die eenvoudigweg buiten hun invloedssfeer liggen.”
Dergelijke regelgeving mag uiteraard niet buitensporig zijn en bedrijven verantwoordelijk maken voor zaken die eenvoudigweg buiten hun invloedssfeer liggen. Dit gevaar bestaat niet vanwege de nieuwe supply chain-wet, vooral omdat de Duitse wet bedrijven niet verplicht om succesvol te zijn, maar alleen om redelijke inspanningen te leveren. Maar met nadruk.
Samenvatting:
Met de nieuwe wet op de toeleveringsketen boekt de federale overheid in Duitsland vooruitgang in het belang van de mensenrechten: de Bondsdag houdt bedrijven verantwoordelijk voor het uitoefenen van due diligence. In hun gehele waardeketen. Grotere bedrijven hebben de plicht om de bescherming van de mensenrechten en de naleving van milieunormen in hun toeleveringsketen te waarborgen en om relevante informatie te verkrijgen. Omdat de algemene due diligence-verplichtingen zakelijke relaties met leveranciers omvatten, vallen ook Oostenrijkse bedrijven onder de wet - als ze leveranciers zijn van grote Duitse bedrijven. Deskundigen adviseren deze bedrijven om actief due diligence-verplichtingen uit te voeren en passende maatregelen te nemen – van informatie en documentatie tot het opleiden van medewerkers en het implementeren van preventieve maatregelen.