Supply Chain Act: Νέες υποχρεώσεις δέουσας επιμέλειας για τις εταιρείες

Supply Chain Act: Νέες υποχρεώσεις δέουσας επιμέλειας για τις εταιρείες

Ήταν 24 Απριλίου 2013 στο Μπαγκλαντές. Όπως κάθε μέρα, χιλιάδες άνθρωποι εργάζονται στην παραγωγή κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων για κολοσσούς όπως η Benetton, η Kik και η Walmart στο κτίριο του εργοστασίου που ονομάζεται Rana Plaza. Πολύ περισσότερες από οκτώ ώρες την ημέρα για έναν μισθό που είναι αρκετός για να επιβιώσει. Τις προηγούμενες ημέρες είχαν ανακαλυφθεί κρίσιμες δομικές ζημιές. Δεν έχει σημασία: το εργατικό δυναμικό (σε μεγάλο βαθμό γυναίκες) αναγκάζεται να συνεχίσει να εργάζεται. Ξαφνικά το κτίριο καταρρέει. 1.100 άνθρωποι σκοτώνονται και άλλοι 2.000 τραυματίζονται.

Στις 11 Ιουνίου 2021, περισσότερα από οκτώ χρόνια αργότερα, η γερμανική Bundestag - κυρίως ως απάντηση στο Rana Plaza - ψήφισε νόμο για την εταιρική δέουσα επιμέλεια στις αλυσίδες εφοδιασμού (Supply Chain Due Diligence Act, LkSG), ο οποίος έχει σκοπό να αποτρέψει την επανάληψη τέτοιων καταστροφών και απάνθρωπης εργασίας παγκοσμίως. Αυτό έχει εκτεταμένες συνέπειες για την οικονομία. 

Μέσω του νόμου, ο οποίος συχνά ονομάζεται νόμος Supply Chain Act, οι γερμανικές εταιρείες (όσες έχουν την έδρα τους ή απλώς ένα υποκατάστημα στη Γερμανία) με περισσότερους από 3.000 υπαλλήλους υποχρεούνται από την 1η Ιανουαρίου 2023 να διασφαλίζουν τη συμμόρφωση με ορισμένα πρότυπα σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα και τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς στις αλυσίδες εφοδιασμού τους. Από την 1η Ιανουαρίου 2024 ο νόμος θα ισχύει από όριο 1.000 υπαλλήλων. 

Τι απαιτεί ο νόμος για την αλυσίδα εφοδιασμού

Τι ακριβώς όμως ρυθμίζει ο νόμος για τη δέουσα επιμέλεια σε σχέση με την εφοδιαστική αλυσίδα; Οι διεθνείς συμφωνίες στο πλαίσιο του ΟΗΕ απαιτούν ήδη τη συμμόρφωση με ορισμένα ελάχιστα πρότυπα, όπως η απαγόρευση της παιδικής εργασίας ή της δουλείας. Ωστόσο, καθώς αυτά δεν είχαν την επιθυμητή επιτυχία, η γερμανική ομοσπονδιακή κυβέρνηση αναγκάστηκε να δράσει. Υποχρεώνει πλέον από το νόμο τις μεγαλύτερες εταιρείες όχι μόνο να τηρούν αυτές τις προδιαγραφές όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα και τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς οι ίδιες, αλλά και να επηρεάζουν τους προμηθευτές τους ώστε να εκπληρώνουν επίσης τις υποχρεώσεις δέουσας επιμέλειας. Αυτό περιλαμβάνει επίσης τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με την τοπική εργατική νομοθεσία.

Αυτό είναι που πρέπει να γίνει από την άποψη της δέουσας επιμέλειας

Τελικά, θα πρέπει να υπάρχει η κατάλληλη φροντίδα σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού, εξ ου και η πλήρης νομική ονομασία: Supply Chain Due Diligence Act. Για το λόγο αυτό, οι εταιρείες υποχρεούνται να λαμβάνουν συμβατικές εγγυήσεις από τους προμηθευτές. Πρέπει να θεσπιστούν μέτρα κατάρτισης και περαιτέρω εκπαίδευσης καθώς και μέτρα ελέγχου. Είναι σημαντικό να δημιουργηθούν μέτρα τεκμηρίωσης, αναφοράς, πρόληψης και οργάνωσης, καθώς και μια ανεξάρτητη διαδικασία παραπόνων (ένας τύπος «ανοιχτής γραμμής καταγγελίας»).

Εάν η εταιρεία αντιληφθεί τώρα παραβιάσεις, πρέπει να θεσπίσει προληπτικά μέτρα κατά του δράστη και να δημιουργήσει και να εφαρμόσει μια ιδέα για την πρόληψη, τον τερματισμό ή την ελαχιστοποίηση. Αυτό μερικές φορές μπορεί να είναι περίπλοκο και δαπανηρό. Η παραβίαση των νομικών κανονισμών μπορεί να κοστίσει ακριβά στην ενδιαφερόμενη εταιρεία: μπορούν να επιβληθούν κυρώσεις έως και δύο τοις εκατό του μέσου ετήσιου κύκλου εργασιών της εταιρείας. Για να μην αναφέρουμε τη ζημιά στη φήμη που θα προέκυπτε από τέτοιες παραβιάσεις και πιθανές αξιώσεις αστικού δικαίου. Επιπλέον, υπάρχει απαγόρευση συμμετοχής σε δημόσιους διαγωνισμούς.

Υποχρεώσεις και για Αυστριακούς 

Ο νέος νόμος –ακόμα κι αν ξεκίνησε από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση στη Γερμανία και ψηφίστηκε από την Bundestag εκεί– επηρεάζει επίσης εταιρείες στην Αυστρία. Οι εταιρείες που είναι προμηθευτές των επηρεαζόμενων γερμανικών εταιρειών και επομένως έχουν επιχειρηματική σχέση μαζί τους θα έχουν πολλά να κάνουν οι ίδιες - επειδή αυτές οι γερμανικές εταιρείες θα προσπαθήσουν να μετακυλίσουν τις υποχρεώσεις τους βάσει του νόμου για την αλυσίδα εφοδιασμού στους άμεσους προμηθευτές τους, εφόσον αυτό επηρεάζει την περαιτέρω αλυσίδα εφοδιασμού. Και αυτά με τη σειρά τους στους προμηθευτές τους κ.ο.κ.

«Στη Γερμανία υπάρχουν περίπου 600 εταιρείες με περισσότερους από 3.000 υπαλλήλους και πάνω από 3.000 που απασχολούν περισσότερους από 1.000 ανθρώπους», εξηγεί ο Roland Falder, συνεργάτης της Emplawyers στο Μόναχο: «Ωστόσο, έχουν και πάλι μεγάλο αριθμό προμηθευτών. Επομένως, ο κίνδυνος να είσαι μέρος της εφοδιαστικής αλυσίδας μιας επηρεαζόμενης εταιρείας, έστω και αν λίγοι οι δικοί σου πελάτες δεν είναι τόσο χαμηλοί».

Τι είναι όμως ακριβώς η «αλυσίδα εφοδιασμού»; Αυτό περιλαμβάνει όλα τα βήματα στο εσωτερικό και στο εξωτερικό που είναι απαραίτητα για την κατασκευή των προϊόντων ή/και για την παροχή των υπηρεσιών της σχετικής εταιρείας. Αυτό ισχύει για πρώτες ύλες ή συστατικά ενός προϊόντος, υπηρεσίες που είναι απαραίτητες για την παραγωγή, αλλά και εκείνες που είναι μόνο έμμεσα απαραίτητες, όπως ασφαλιστικές, logistics ή συμβουλευτικές υπηρεσίες (π.χ. φορολογικές συμβουλές ή νομικές συμβουλές). 

Από αυτή την άποψη, η αλυσίδα εφοδιασμού είναι περισσότερο ένα ανεστραμμένο «δέντρο ανεφοδιασμού» με πολλά κλαδιά. Και πρέπει πρώτα να εντοπιστούν. Και δεν μένουν σταθεροί γιατί αλλάζουν κάθε τόσο οι προμηθευτές.

Οι προμηθευτές θα πρέπει να δράσουν τώρα

Τι πρέπει να κάνουν τώρα οι Αυστριακοί προμηθευτές που αποτελούν μέρος της αλυσίδας εφοδιασμού μιας γερμανικής εταιρείας; "Λοιπόν, αυτό εξαρτάται σε κάποιο βαθμό από τις υποχρεώσεις που σας επιβάλλονται από τον πελάτη σας. Αλλά μπορούμε να υποθέσουμε ότι πρόκειται για πολύ εκτεταμένες υποχρεώσεις", λέει ο Dominik Leiter, δικηγόρος και συνεργάτης στο Weisenheimer Legal στη Βιέννη. 

Για να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις των πελατών τους, πρέπει να πραγματοποιηθεί μια διαδικασία στην οποία αναλύεται η δική τους αλυσίδα εφοδιασμού. Πρέπει να καθοριστούν εσωτερικές ευθύνες, να εφαρμοστούν διαδικασίες και κατευθυντήριες γραμμές και να πραγματοποιηθεί εκπαίδευση των εργαζομένων για να διασφαλιστεί ο έλεγχος και η απόκριση σε εντοπισμένες παραβιάσεις συμμόρφωσης.

Τι συμβαίνει όμως εάν δεν μπορείτε να διορθώσετε μια παραβίαση αυτών των προτύπων που έχετε αντιληφθεί, για παράδειγμα επειδή ο υπο-υπο-προμηθευτής στην Άπω Ανατολή δεν συνεργάζεται; Τότε πιθανότατα θα πρέπει να τερματίσετε τη σχέση προμήθειας προτού η γερμανική εταιρεία κάνει το ίδιο με την επιχειρηματική σχέση μαζί σας. Η Weisenheimer Legal συμβουλεύει τις εταιρείες να αντιμετωπίσουν γρήγορα και προληπτικά το ζήτημα. Θα μπορούσατε να το χρησιμοποιήσετε στο μάρκετινγκ.

Παρεμπιπτόντως, μια ευρωπαϊκή οδηγία για την εφοδιαστική αλυσίδα βρίσκεται ήδη στα σκαριά σε επίπεδο ΕΕ. Σύμφωνα με ειδικούς, δεν είναι ακόμη δυνατό να εκτιμηθεί πότε θα το εφαρμόσει πραγματικά η Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά πιθανότατα θα συμβεί αργά ή γρήγορα. Αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους αξίζει τον κόπο για τις επιχειρήσεις να αναλάβουν δράση τώρα και να ασχοληθούν με την πρωτοβουλία Supply Chain Act. Ο Dominik Leiter παρουσιάζει περαιτέρω επιχειρήματα για αυτό: «Μπορείτε να μάθετε σημαντικά πράγματα για τους δικούς σας προμηθευτές χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια και να αποκτήσετε ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι άλλων παρόχων».

Μια οδηγία για την αλυσίδα εφοδιασμού βρίσκεται ήδη υπό επεξεργασία σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η οποία θα απαιτεί επίσης από τις εταιρείες στην Αυστρία να μεριμνούν για τα θεμελιώδη δικαιώματα και τα περιβαλλοντικά πρότυπα στην αλυσίδα εφοδιασμού τους. Δεν είναι ακόμη γνωστό πότε θα πρέπει να εφαρμοστεί αυτή η οδηγία.

Supply Chain Act: Έγκριση από την Αυστρία

Υπάρχει κατανόηση για τέτοιους νόμους στην πολιτική. Ο Gerald Loacker, περιβαλλοντικός και οικονομικός εκπρόσωπος του Neos, είπε όταν ρωτήθηκε από το KFZ Wirtschaft: «Ακόμα κι αν οι περιορισμοί στην παγκόσμια οικονομία πρέπει πάντα να σταθμίζονται πολύ προσεκτικά, οι κανονισμοί που αποτρέπουν το κοινωνικό και περιβαλλοντικό ντάμπινγκ είναι ευπρόσδεκτοι». Φυσικά, προσθέτει την ακόλουθη επιφύλαξη: «Εφόσον τέτοιοι κανονισμοί δεν είναι υπερβολικοί και καθιστούν τους επιχειρηματίες υπεύθυνους για πράγματα που είναι απλώς έξω από τη σφαίρα επιρροής τους».

Φυσικά, τέτοιοι κανονισμοί δεν πρέπει να είναι υπερβολικοί και να καθιστούν τις εταιρείες υπεύθυνες για πράγματα που απλώς βρίσκονται εκτός της σφαίρας επιρροής τους. Αυτός ο κίνδυνος δεν υφίσταται λόγω του νέου νόμου για την αλυσίδα εφοδιασμού, ειδικά από τη στιγμή που η γερμανική νομοθεσία δεν απαιτεί από τις εταιρείες να είναι επιτυχημένες, αλλά μόνο να καταβάλλουν εύλογες προσπάθειες. Αλλά με έμφαση. 

Περίληψη: 

Με το νέο νόμο για την αλυσίδα εφοδιασμού, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση στη Γερμανία προχωρά προς το συμφέρον των ανθρωπίνων δικαιωμάτων: η Bundestag θεωρεί τις εταιρείες υπεύθυνες για την άσκηση της εταιρικής δέουσας επιμέλειας. Σε όλες τις αλυσίδες αξίας τους. Οι μεγαλύτερες εταιρείες έχουν καθήκον να διασφαλίζουν την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τη συμμόρφωση με τα περιβαλλοντικά πρότυπα κατά μήκος της αλυσίδας εφοδιασμού τους και να λαμβάνουν σχετικές πληροφορίες. Δεδομένου ότι οι γενικές υποχρεώσεις δέουσας επιμέλειας περιλαμβάνουν επιχειρηματικές σχέσεις με προμηθευτές, οι αυστριακές εταιρείες επηρεάζονται επίσης από τη νομοθεσία - εάν είναι προμηθευτές μεγάλων γερμανικών εταιρειών. Οι ειδικοί συμβουλεύουν αυτές τις εταιρείες να ασκούν ενεργά τις υποχρεώσεις δέουσας επιμέλειας και να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα - από την ενημέρωση και την τεκμηρίωση μέχρι την εκπαίδευση των εργαζομένων και την εφαρμογή προληπτικών μέτρων.