«Είναι δώδεκα και πέντε».

«Είναι δώδεκα και πέντε».

Αυτοκινητοβιομηχανία: Κυρία Kresch, μπορεί να χαρακτηριστεί ο Remus ηγέτης της παγκόσμιας αγοράς;
Angelika Kresch:Δεν μου αρέσει να μιλάω για εμάς υπερθετικά. Είμαστε ένας εξειδικευμένος παίκτης και, όπως λένε, είμαστε ο ηγέτης της παγκόσμιας αγοράς σε αυτό. Έχουμε αρκετούς επιχειρηματικούς τομείς: Στη Remus είναι η περιοχή aftersales και η επιχείρηση OEM στον τομέα της μοτοσυκλέτας. Στη Sebring, ο πυρήνας είναι η επιχείρηση OEM στον τομέα των επιβατικών αυτοκινήτων. Στην περιοχή ΚΑΕ, ωστόσο, εστιάζουμε στο τμήμα υψηλών προδιαγραφών. Οι πελάτες μας περιλαμβάνουν Mercedes-Benz, Porsche, McLaren, Bentley, Aston Martin, Lamborghini.

Το μονοπάτι εκεί σίγουρα δεν ήταν πάντα εύκολο.
Όχι, καθόλου. Το φθινόπωρο του 2008 χτυπηθήκαμε σκληρά από την παγκόσμια οικονομική κρίση. Από Παρασκευή έως Δευτέρα – ένα Σαββατοκύριακο – οι παραγγελίες μας μειώθηκαν κατά 70 τοις εκατό. Αρχικά, το τμήμα πληροφορικής μας θεώρησε ότι επρόκειτο για σφάλμα συστήματος, αλλά όταν επικοινωνήσαμε τηλεφωνικά με τους πελάτες μας, κατέστη σαφές ότι επρόκειτο πραγματικά για ακυρώσεις. Αυτό ήταν απολύτως απρόβλεπτο και απειλητικό να υπάρξει. Ευτυχώς μπορέσαμε να αντιμετωπίσουμε αυτή την κατάθλιψη. Είπα τότε ότι η περίοδος ανάρρωσης θα διαρκέσει μέχρι το 2014. Δυστυχώς, είχα σχεδόν δίκιο: μόλις το 2013 ήταν μια καλή χρονιά και πάλι στα μισά, οπότε χρειάστηκε λίγος χρόνος μέχρι να καταπιούμε αυτό το μεγάλο κομμάτι και να το χωνέψουμε εντελώς.

Η Remus γιορτάζει φέτος την 25η επέτειο της εταιρείας της. Θα νόμιζες το 1990 ότι θα ήσουν εδώ που είσαι σήμερα;
Όχι. Το επιχειρηματικό μας μοντέλο ήταν διαφορετικό. Σχεδιάσαμε με 80 υπαλλήλους το πολύ. Θέλαμε να έχουμε μια μικρή, καλή, οικογενειακή επιχείρηση όπου όλοι γνωρίζουν όλους τους άλλους. Τότε εξακολουθούσα να κάνω μεγάλο θόρυβο: Ποτέ μην έχετε τριψήφιο αριθμό υπαλλήλων. Αλλά πρώτον αποδεικνύεται διαφορετικά και δεύτερον από ό, τι νομίζετε.

Αυτήν τη στιγμή απασχολείτε περίπου 640 άτομα, είστε σημαντικός παίκτης στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας και επιτυχημένος επιχειρηματίας. Πολλές τοπικές εταιρείες διαμαρτύρονται για την Αυστρία ως επιχειρηματική τοποθεσία. Τι πάει στραβά;
Από την οικονομική κρίση το 2009, η Αυστρία έχει κάνει πολλά λανθασμένα πράγματα, δηλαδή «χώνοντας το κεφάλι της στην άμμο» και μη θέλοντας να αλλάξει τίποτα. Η πολιτική δεν κινείται καθόλου. Μένουμε πίσω σε όλες τις βαθμολογίες, χάνουμε όλο και περισσότερο την επαφή και δεν κάνουμε τίποτα. Αν κοιτάξετε πόσες γνωστές βιομηχανικές εταιρείες μεταφέρουν τις εγκαταστάσεις παραγωγής τους από την Αυστρία, θα δείτε ότι είναι ήδη δώδεκα και πέντε. Και αν τότε το μη μισθολογικό κόστος εργασίας μειωθεί κατά 0,1 τοις εκατό (σημείωση: η έντυπη έκδοση του KFZ Wirtschaft 11/2015 έλεγε "ένα τοις εκατό", αλλά η σωστή απάντηση είναι "0,1 τοις εκατό όπως στη συνέντευξη εδώ), τότε δεν μπορώ καν να χαμογελάσω. Μιλάμε για επτά ή οκτώ ευρώ ανά εργαζόμενο. Το κόστος εργασίας μονάδας δεν πληρώνεται διεθνώς. Αποφάσισα να ξοδέψω πολλά χρήματα και να φτιάξω ένα εργοστάσιο στη Βοσνία για να παράγουμε εξαρτήματα έντασης εργασίας 95 τοις εκατό που δεν έχει να κάνει με τη μεγιστοποίηση των κερδών.

Στη Βοσνία, οι άνθρωποι είναι σίγουρα χαρούμενοι όταν έρχεται μια εταιρεία όπως ο Remus…
Οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται πολύ διαφορετικά στη Βοσνία, όπου οι πολιτικοί προσπαθούν να προσελκύσουν εταιρείες. Αν και δεν υπάρχουν χρήματα για χρηματοδότηση, κάνουν ό,τι μπορούν σε διοικητική βάση και παρέχουν την κατάλληλη βοήθεια. Είναι απλώς ένα διαφορετικό είδος εκτίμησης.

Υπάρχουν ποιοτικές διαφορές μεταξύ της βοσνιακής και της αυστριακής παραγωγής;
Όχι, σίγουρα όχι. Όπως είπα, αυτή τη στιγμή παράγουμε μόνο εξαρτήματα έντασης εργασίας στη Βοσνία. Έχουμε εκπαιδεύσει πολύ καλά τους υπαλλήλους στη Βοσνία και είναι επίσης πολύ πρόθυμοι να μάθουν. Έχουμε πολύ καλούς ειδικευμένους εργάτες εκεί.

Είναι απλώς μια αποτυχία της πολιτικής ή φταίει σε κάποιο βαθμό και οι μεταναστευτικές εταιρείες που αγνοούν την τοποθεσία;
Λοιπόν, οι πολιτικοί πρέπει να δημιουργήσουν τις συνθήκες πλαισίου. Εάν αυτά δεν ισχύουν πλέον, ως επιχειρηματίας πρέπει να αναλάβεις τις συνέπειες. Και αν το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος έχει επιδεινωθεί τόσο μαζικά σε σύγκριση με τη Γερμανία από το 2009, τότε για αυτό δεν φταίνε οι επιχειρηματίες, αλλά μάλλον οι πολιτικοί. Και ξέρω ήδη ότι η αυστριακή τοποθεσία δεν μπορεί να ανταγωνιστεί την Ασία. Αλλά αν δεν μπορώ πλέον να συμβαδίσω με τη Γερμανία, τότε η καλύβα θα καεί. Και οι πολιτικοί εξακολουθούν να σηκώνονται και να λένε ότι είμαστε παγκόσμιοι πρωταθλητές στις εξαγωγές και ότι είμαστε τόσο σπουδαίοι, χωρίς να αναγνωρίζουμε τα σημάδια των καιρών. Ή οι πολιτικοί απλά δεν θέλουν να τους αναγνωρίσουν - δεν ξέρω.

Αυτή η δυστυχία θα επηρεάσει την Αυστρία ως επιχειρηματικό κέντρο στο μέλλον; Ίσως ο Αυστριακός είναι ήδη πολύ γεμάτος;
Είμαστε ήδη στη μέση του. Το ποσοστό ανεργίας αυξάνεται και αυξάνεται. Αλλά δεν πειράζει, ας αναλάβουμε λίγα ακόμη χρέη, δεν πειράζει. Κάποιος θα το πληρώσει. Ή όχι. Εμείς οι Αυστριακοί έχουμε βαρεθεί και ο εκπαιδευμένος Αυστριακός πιστεύει ότι το κράτος θα τον φροντίσει έτσι κι αλλιώς. Αν τα πράγματα πάνε διαφορετικά, εκπλήσσεται. Αυτό δεν είναι καλό για την κοινωνία. Ταυτόχρονα, μας λείπουν ειδικευμένοι εργάτες, όπως μηχανικοί, μηχανικοί μηχατρονικής και συγκολλητές.

Έχει γίνει πιο δύσκολο να βρει κανείς καλούς ειδικευμένους εργάτες στην Αυστρία τα τελευταία 25 χρόνια ή ήταν ήδη πρόβλημα τη δεκαετία του 1990; Πώς θα μπορούσε να διορθωθεί αυτό;
Και τότε ήταν πρόβλημα. Τα πράγματα όμως χειροτερεύουν και φυσικά παίζουν ρόλο και οι δημογραφικές εξελίξεις. Σε κάθε περίπτωση, θα μπορούσα να προσλάβω αμέσως 50 άτομα μάρκετινγκ και 100 λογιστές. Υπάρχουν άπειροι άνθρωποι στον τομέα των εμπορικών επαγγελμάτων και του μάρκετινγκ και θα είχαμε και αρκετούς ανειδίκευτους εργάτες. Υπάρχει όμως πραγματική έλλειψη καταρτισμένων τεχνικών. Από την πλευρά της βιομηχανίας στη Στυρία, της οποίας είμαι επικεφαλής του τμήματος, προσπαθούμε να φέρουμε περισσότερα κορίτσια σε τεχνικά επαγγέλματα. Και είμαστε εν μέρει επιτυχημένοι σε αυτό, αλλά και πάλι όχι αρκετά κατά τη γνώμη μου. Από την άλλη, προσπαθούμε επίσης να ρωτήσουμε τους αποφοίτους AHS αν θα ήθελαν να κάνουν μαθητεία μετά το σχολείο, π.χ. Β. θέλουν να εργαστούν ως μηχανικός μηχανικής. Αφενός, επωφελούνται από συντομευμένη περίοδο μαθητείας και, αφετέρου, από υψηλότερη αποζημίωση μαθητείας.

Πώς λαμβάνεται αυτή η προσφορά;
Είναι ακόμα δύσκολο αυτή τη στιγμή γιατί είμαστε μόνο στην αρχή. Πηγαίνουμε σε σχολεία και παρουσιάζουμε το μοντέλο, αλλά προς το παρόν δεν έχουμε καταρτισμένους ειδικούς εκπαιδευμένους με αυτόν τον τρόπο. Από τη στιγμή που οι πρώτοι ολοκληρώσουν τη μαθητεία τους και μπορούν επομένως να χρησιμεύσουν ως παραδείγματα βέλτιστων πρακτικών, θα είναι σίγουρα πιο εύκολο γιατί τότε η νεολαία μιλάει στη νεολαία. Οπότε πρέπει να συνεχίσουμε να δουλεύουμε έως ότου η μπάλα κυλάει πραγματικά.

Ο ίδιος ο Ρέμος εκπαιδεύει και μαθητευόμενους;
Ναι, φυσικά. Αυτό μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε πόσο δυστυχώς αποτυγχάνει το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Πριν από 25 χρόνια είχαμε ένα τεστ για τους μαθητευόμενους μας, το οποίο τώρα έπρεπε να προσαρμόσουμε στο κατώτερο επίπεδο για να το κάνουμε βατό. Διαφορετικά θα ήμασταν μόνο απογοητευμένοι. Αλλά δεν κάναμε καμία εξαιρετικά δύσκολη ερώτηση τότε. Η κοινωνία μας πρέπει και πρέπει να επιδιώκει η εκπαίδευση να είναι το ύψιστο αγαθό και να μην την τσιγκουνεύεται. Μένουμε όλο και πιο πίσω στη διεθνή σύγκριση. Τι κάνουν οι πολιτικοί για αυτό; Τίποτα. Κοιμόμαστε και κοιτάμε.

Και τι γίνεται με την περαιτέρω εκπαίδευση στην εταιρεία;
Προσπαθούμε να προσφέρουμε ευκαιρίες συνεχούς εκπαίδευσης. Μάλλον στο μέλλον θα πρέπει να υποστηριχθούν οικονομικά ορισμένα πανεπιστημιακά προγράμματα κατάρτισης για εργαζόμενους. Ήδη σε κάποιο βαθμό το κάνουμε αυτό, με την αντίστοιχη δέσμευση του εργαζομένου στην εταιρεία. Φυσικά, αυτό είναι δυνατό μόνο εάν κάποιος έχει τους πόρους χρόνου για να το κάνει. Τα άτομα με οικογένειες δυσκολεύονται να βρουν αυτή τη φορά, αλλά είναι πιο εύκολο για τους νεότερους εργαζόμενους.

Σχετικά με το θέμα της έρευνας και ανάπτυξης: Στη Remus, το τμήμα Ε&Α εξακολουθεί να εδρεύει στην Αυστρία, σωστά;
Ναι, για εμάς η μετανάστευση σε αυτόν τον τομέα δεν είναι καθόλου θέμα, αλλά είναι πρόβλημα γενικότερα. Η έρευνα και η ανάπτυξη είναι πολύ σημαντική στη Στυρία και αντιπροσωπεύει το 4% του ΑΕΠ - ένα πολύ καλό ποσοστό. Ωστόσο, είναι προβληματικό για μια τοποθεσία εάν η παραγωγή ανατίθεται σε εξωτερικούς συνεργάτες. Μόλις εξαφανιστεί αυτό, το τμήμα έρευνας και ανάπτυξης θα απομακρυνθεί επίσης πιο εύκολα, καθώς αυτά τα δύο τμήματα είναι στενά αλληλένδετα. Ως εκ τούτου, η μεγάλη μου ανησυχία είναι ότι θα χάνουμε όλο και περισσότερο τα τμήματα Ε&Α. Και δεν θα μπορούμε να ζήσουμε κουρεύοντας ο ένας τον άλλον.

Ας επιστρέψουμε στο αυτοκίνητο. Στον απόηχο του λεγόμενου σκανδάλου των εκπομπών, λέγεται στα γερμανικά ΜΜΕ ότι το τίμημα θα το πληρώσουν οι προμηθευτές. Πώς το βλέπεις αυτό;
Δεν μας επηρεάζει επειδή παρέχουμε σπορ συστήματα εξάτμισης για μοντέλα που δεν επηρεάζονται από αυτό. Σε γενικές γραμμές, δεν νομίζω ότι είναι δυνατόν να ωθήσουμε περαιτέρω τις τιμές των προμηθευτών, καθώς σίγουρα έχουν ήδη υπολογίσει εξαιρετικά σκληρά.

Λέξη-κλειδί ηλεκτροκίνηση. Θα συνεχίσει η Remus να παράγει αθλητικά συστήματα εξάτμισης σε 30 χρόνια;
Έχουμε αναπτύξει ένα σύστημα ήχου για ηλεκτρικά οχήματα και ανυπομονούμε για περισσότερη ηλεκτρική κινητικότητα. Προς το παρόν, ο αριθμός των ηλεκτρικών οχημάτων είναι ακόμη μικρός. Νομίζω ότι σε πέντε με δέκα χρόνια θα κάνουμε επίσης πολλές πωλήσεις με ηλεκτρικά οχήματα, αλλά οι κινητήρες βενζίνης και ντίζελ δεν θα εξαφανιστούν σύντομα από τους δρόμους του κόσμου, επειδή αυτό δεν είναι δυνατό από καθαρά υλικοτεχνική άποψη. Σε δέκα ή 15 χρόνια θα υπάρχει συνύπαρξη, αλλά όπως μας λένε οι πελάτες μας, ο βενζινοκινητήρας δεν θα εξαφανιστεί. Ωστόσο, συνεχίζουμε να εργαζόμαστε για τα κατάλληλα συστήματα ήχου, αλλά όχι με την υψηλότερη προτεραιότητα.

Οι μελέτες δείχνουν ότι το ενδιαφέρον των νέων για τα αυτοκίνητα γίνεται όλο και λιγότερο. Είναι δυνατόν να πουληθεί καν μια αθλητική εξάτμιση σε αυτό το πελατολόγιο;
Λοιπόν, τα πράγματα έχουν αλλάξει από τη δεκαετία του 1990, αυτό είναι ξεκάθαρο, αλλά εξαρτάται και από την ομάδα-στόχο. Ιδιαίτερα στον τομέα της μοτοσικλέτας, υπάρχουν και μεσήλικες που τώρα αγοράζουν μοτοσυκλέτες και τις αναβαθμίζουν με όλα τα διαθέσιμα αξεσουάρ επειδή δεν μπορούσαν να τα αντέξουν οικονομικά όταν ήταν μικροί. Και οι απαιτήσεις σε μια σπορ εξάτμιση έχουν αλλάξει από τις δεκαετίες του '80 και του '90. Και όσο πιο αυστηροί είναι οι νόμοι, δηλαδή όσο πιο ήσυχα πρέπει να είναι τα οχήματα, τόσο περισσότερο ο τελικός καταναλωτής σκέφτεται να ακούσει κάτι. Ένα όχημα θα συνδέεται πάντα με τον ήχο. Αυτό είναι καλό για εμάς. Ο αριθμός των οχημάτων που πωλούνται στους νέους φυσικά έχει μειωθεί, απολύτως αληθές. Αλλά όσον αφορά το ποσοστό, τίποτα δεν έχει αλλάξει στο target group μας. Ο συνολικός αριθμός στην Κεντρική Ευρώπη έχει μειωθεί. Ως εκ τούτου, η εστίασή μας μετά την πώληση είναι κυρίως στις ΗΠΑ και την Ασία.

Πώς φτάνει εκεί ο Ρέμους;
Πολύ καλό. Ειδικά στην Κίνα. Αυτές οι αγορές δεν γνωρίζουν καν τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς μας. Δεν θέλουν μόνο ήχο, θέλουν ήχο συν. Και οι δύο αγορές είναι πολύ καλές για εμάς.

Η αγορά μοτοσυκλετών είναι πολύ ανταγωνιστική, υπάρχουν πολλοί προμηθευτές συστημάτων εξάτμισης. Αισθάνεται ότι υπάρχουν όλο και περισσότερα διαθέσιμα όταν πρόκειται για αυτοκίνητα, ειδικά στην προσιτή κατηγορία. Ποια είναι η στρατηγική Remus εδώ;
Προσφέρουμε πολύ υψηλή ποιότητα σε πολύ καλή τιμή και δεν θα απομακρυνθούμε από αυτό. Δεν θα φτιάξουμε φτηνό σιδηρόδρομο. Αυτό δεν θα ήταν καλό για τη μάρκα και δεν θα ήταν σύμφωνο με το επιχειρηματικό μας μοντέλο.

Μπορεί ο Ρέμους να αναπτυχθεί ακόμη περισσότερο στο μέλλον;
Ναι, σίγουρα. Έχουμε πολλές πολύ καλές ευκαιρίες για επέκταση και θα τις αντιμετωπίσουμε βήμα-βήμα.

Τέλος, θα ήθελα να σας ρωτήσω πώς φαντάζεστε την ομάδα Remus Sebring σε 20 ή 30 χρόνια. Ποιος θα διευθύνει τότε την εταιρεία; Τα παιδιά τους; Θα δυσκολευτείτε να αφεθείτε;
Τα παιδιά είναι πολύ καιρό στην παρέα και κάνουν πολύ καλή δουλειά. Δεν περίμενα να είναι τόσο ομαλή. Ο άντρας μου και εγώ είμαστε στη διαδικασία να το παραδώσουμε κομμάτι-κομμάτι και μετά θα αποσυρθούμε όταν έρθει η ώρα. Αλλά δεν υπάρχει καμία μελαγχολία που εμπλέκεται. μάλλον αυτό που κυριαρχεί είναι η μεγάλη χαρά που τα πάνε τόσο καλά τα παιδιά. Μάλλον λειτουργεί τόσο καλά γιατί, αφενός, ο καθένας έχει τον δικό του τομέα ευθύνης και δεν υπάρχουν επικαλύψεις και, αφετέρου, δεν έχουμε πίεση, γι' αυτό και αυτή η διαδικασία μπορεί να γίνει ομαλά.